DEVLET MADALYA VE NİŞANLARI YÖNETMELİĞİ Bakanlar Kurulu Kararının Tarihi : 4.7.1988, No: 88/13039 Dayandığı Kanunun Tarihi : 24.10.1983, No: 2933 Yayımlandığı R. Gazetenin Tarihi : 7.8.1988, No: 19892 Yayımlandığı Düsturun Tertibi : 5, Cildi : 28 ,S. 1590 Amaç Madde 1 - Bu Yönetmeliğin amacı, Devlet madalya ve nişanlarına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir. Kapsam Madde 2 - Bu Yönetmelik, Devlet madalya ve nişanlarının çeşidine, ebat, biçim ve özelliklerinin tesbitine, kimlere ve nasıl verileceğine, bunların tes- cil, muhafaza, takılma ve intikaline, bu nedenlerle yapılacak giderlerin karşı- lanma şekline, geri alınmasına, zayiinde yapılacak işlemlere ve ilgili diğer hususlarla başka devletlerce verilen madalya ve nişanların tescil ve takılmasına ait hükümleri kapsar. Hukuki Dayanak Madde 3 - Bu Yönetmelik, 24/10/1983 tarihli ve 2933 sayılı Madalya ve Nişan- lar Kanununun 13 üncü maddesi gereğince düzenlenmiştir. Tanımlar Madde 4 - Bu Yönetmelikte geçen; a) Madalya; yurtiçinde veya dışında, Türkiye Cumhuriyetinin bekasında, ülke- nin ve milletin bölünmez bütünlüğünün korunmasında, Devletin yücelmesinde ve milli menfaatlere katkıda, hizmet ve vazifede, üstün feragat, fedekarlık, başa- rı ve yararlık gösteren kişilere verilen muhtelif cins ve değerde bir sembolü, b) Nişan; Türkiye Cumhuriyeti ile mensup olduğu Devlet arasında dostça iliş- kilerin geliştirilmesini, milletlerin birbirine yakınlaşmalarını, ilim ve sanat- ta, Türkiye Cumhuriyetinin uluslararası alanda tanıtılmasını ve yüceltilmesini sağlayan yabancı kişilere verilen bir sembolü, c) Rozet; madalya ve nişanı tanıtan veya madalya ve nişanlar takılmadığı zaman takılan bir sembolü, d) Berat; kişilere madalya ve nişan verildiğini belirten ve ilgili makamlar- ca düzenlenen bir belgeyi, e) Genel Müdürlük; Başbakanlık Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğünü, ifade eder. Madalya Çeşitleri Madde 5 - Devlet madalyaları ve verilme usulleri aşağıda gösterilmiştir. A) Devlet Şeref Madalyası: Türkiye Cumhuriyetinin bekası, ülkenin ve mille- tin bölünmez bütünlüğü, toplumun huzuru, birlik ve beraberliği için yurtiçinde veya yurtdışında üstün feragat, fedakarlık, başarı ve yararlık gösteren Türk ve yabancı uyruklu kişilere verilen madeni ve altın kaplama semboldür. Bu madalya Bakanlar Kurulunun teklifi ve Cumhurbaşkanının tevcihi ile verilir. Bu madalyanın; a - Şekli elipstir. b - Çapı 45 mm. dir. YÖNETMELİKLER, ŞUBAT 1989 (EK - 2) c - Maden üzerine altın kaplamadır. d - Kompozisyon yüzü kabartma olup, diğer yüzü amaca uygun motifler, simge- ler ve T.C. Devlet Şeref Madalyası yazısı ile değerlendirilir. e - Madalya kalınlığı en çok (2,5 mm.) olacak şekilde baskı tekniğine uygun (batık-çıkık) rölyef olarak tasarlanır. f - Kompozisyonunda ayyıldız motifi ve T.C. harfleri bulunur. Bu madalyaya ait rozetin; g - Şekli dikdörtgen ve ebadı (1 2 3 cm.) dir. h - Mineli ve altın kaplama olarak hazırlanır ve kompozisyonunda T.C. harf- leri bulunur. (Minede kırmızı ve beyaz renkler kullanılır.) (Devlet Şeref Madalyası ile buna ait rozetin şekli Ek 1`de gösterilmiştir.) B) Devlet Övünç Madalyası: Yurtiçinde veya dışında gösterdiği sorumluluk ve görev anlayışı içinde feragat ve fedekarlık, başarı ve yararlık dolu çalışmala- rıyla Türkiye Cumhuriyeti ve Türk Milleti adına haklı gurur kaynağı teşkil ede- rek malül olanlara ve şehit olan kişilerin 12 nci maddede belirtilen mirasçıla- rına verilen madeni ve altın kaplama semboldür. Bu madalya ilgili bakanın tekli- fi, Bakanlar Kurulunun onayı ve Cumhurbaşkanının tevcihi ile verilir. Bu madalyanın ; a - Şekli elipstir. b - Çapı 45 mm. dir. c - Maden üzerine altın kaplamadır. d - Kompozisyon yüzü kabartma olup, diğer yüzü amaca uygun motifler, simge- ler ve T.C. Devlet Övünç Madalyası yazısı ile değerlendirilir. e - Madalya kalınlığı en çok (2,5 mm.) olacak şekilde baskı tekniğine uygun (batık-çıkık) rölyef olarak tasarlanır. f - Kompozisyonunda ayyıldız ve motifi ve T.C. harfleri bulunur. Bu madalyaya ait rozetin; g - Şekli diktörtgen ve ebadı (1 2 3 cm.)dir. h - Mineli ve altın kaplama olarak hazırlanır ve kompozisyonunda T.C. harf- leri bulunur. (Minede kırmızı ve beyaz renkler kullanılır.) (Devlet Övünç Madalyası ile buna ait rozetin şekli Ek 2`de gösterilmiştir.) C) Devlet Üstün Hizmet Madalyası: Yurtiçinde veya yurtdışında herhangi bir alanda feragat, fedakarlık ve gayreti ile yaptığı çalışmalarda ülke ve Dünya çapında emsallerine nazaran üstün başarı göstererek Devleti yücelten ve milli menfaatlere önemli ölçüde katkısı olan Türk vatandaşlarına verilen madeni ve al- tın kaplama semboldür. Bu madalya ilgili bakanın teklifi, Bakanlar Kurulunun onayı ve Cumhurbaşkanının tevcihi ile verilir. Bu madalyanın; a - Şekli elipstir. b - Çapı 45 mm. dir. c - Maden üzerine altın kaplamadır. d - Kompozisyon yüzü kabartma olup, diğer yüzü amaca uygun motifler, simge- ler ve T.C. Üstün Hizmet Madalyası yazısı ile değerlendirilir. e - Madalya kalınlığı en çok (2,5 mm.) olacak şekilde baskı tekniğine uygun (Batık-çıkık) rölyef olarak tasarlanır. f - Kompozisyonunda ayyıldız motifi ve T.C. harfleri bulunur. Bu madalyaya ait rozetin; g - Şekli dikdörtgen ve ebadı (1 23 cm.) dir. h - Mineli ve altın kaplama olarak hazırlanır ve kompozisyonunda T.C. harf- leri bulunur. (Minede kırmızı ve beyaz renkler kullanılır.) (Devlet Üstün Hizmet Madalyası ile buna ait rozetin şekli Ek 3`te gösteril- miştir.) (A) ve (C) bentlerinde belirtilen madalyalar tüzel kişilere de verilebilir. Nişan Çeşitleri Madde 6 - Devlet nişanları ve verilme usulleri aşağıda gösterilmiştir. A) Devlet Nişanı: Türkiye Cumhuriyeti ile mensup olduğu devlet arasında dostça ilişkilerin geliştirilmesini ve milletlerin birbirlerine yakınlaşmalarını sağlayan ülkelerin devlet başkanlarına verilen altın semboldür. Bu nişan Bakan- lar Kurulu Kararı ve Cumhurbaşkanının tevcihi ile verilir. Bu nişanın; a - Uzun kenarı veya çapı 8 cm. dir. b - Altın olarak hazırlanır. c - Kompozisyon yüzü kabartma olup, diğer yüzü T.C. Devlet Nişanı yazısı ile değerlendirilir. d - Kompozisyonu çok parçalı ve minelidir. e - Kompozisyonunda ayyıldız motifi bulunur. Bu nişana ait rozetin; f - Şekli dikdörtgen ve ebadı (123 cm.) dir. g - Mineli ve altın kaplama olarak hazırlanır. (Minede kırmızı ve beyaz renkler kullanılır.) (Devlet Nişanı ile buna ait rozetin şekli Ek 4`te gösterilmiştir.) B) Cumhuriyet Nişanı: Türkiye Cumhuriyeti ile mensup olduğu devlet arasında dostça ilişkilerin geliştirilmesini, milletlerin birbirine yakınlaşmalarını sağ- layan ülkelerin başbakanlarına, bakanlarına ve dış temsilcilik mensuplarına ve- rilen madeni altın kaplama semboldür. Bu nişan Bakanlar Kurulun Kararı ve Cum- hurbaşkanının tevcihi ile verilir. Bu nişanın; a - Uzun kenarı veya çapı 7 cm. dir. b - Maden üzerine altın kaplamadır. c - Kompozisyon yüzü kabartma olup, diğer yüzü T.C. Cumhuriyet Nişanı yazı- sı ile değerlendirilir. d - Kompozisyonu çok parçalı ve minelidir. e - Kompozisyonunda ayyıldız motifi ve T.C. harfleri bulunur. Bu nişana ait rozetin; f - Şekli dikdörtgen ve ebadı (123 cm.) dir. g - Mineli ve altın kaplama olarak hazırlanır. (Minede kırmızı ve beyaz renkler kullanılır.) (Cumhuriyet Nişanı ile buna ait rozetin şekli Ek 5`te gösterilmiştir.) C) Liyakat Nişanı: İlim ve sanatta Türkiye Cumhuriyetinin uluslararası alanda tanıtılması ve yüceltilmesini sağlayan yabancı kişilere verilen madeni altın kaplama semboldür.Bu nişan Dışişleri Bakanlığı ile Atatürk Kültür,Dil ve Tarih Yüksek Kurulunun görüşleri alınarak ilgili bakanın teklifi,Başbakanın onayı ile Cumhurbaşkanının tevcihi ile verilir. Bu nişanın; a - Uzun kenarı veya çapı 6 cm. dir. b - Maden üzerine altın kaplamadır. c - Kompozisyon yüzü kabartma olup, diğer yüzü T.C. Liyakat Nişanı yazısı ile değerlendirilir. d - Kompozisyonu çok parçalı ve minelidir. e - Kompozisyonunda ayyıldız motifi ve T.C. harfleri bulunur. Bu nişana ait rozetin; f - Şekli dikdörtgen ve ebadı (123 cm.) dir. g - Mineli ve altın kaplama olarak hazırlanır.(Minede kırmızı ve beyaz renk- ler kullanılır.) (Liyakat Nişanı ile buna ait rozetin şekli Ek 6`da gösterilmiştir.) YÖNETMELİKLER, ŞUBAT 1989 (EK - 2) Berat ve Rozetler Madde 7 - Madalya ve nişanlara hak kazananlara ayrıca berat ve rozetleri de verilir. Teklif Madde 8 - Aşağıda belirtilen kişi veya makamlar,madalya ve nişanlara layık görülen gerçek veya tüzel kişileri,teklif makamına önerebilirler. a) Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı, b) Başbakan, c) Genelkurmay Başkanı, d) Bakanlar, e) Milli Güvenlik Kurulu, f) Adalet Bakanlığı aracılığıyla yüksek yargı organlarının genel kurulları, g) Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı aracılığıyla Sayıştay Başkanı, h) Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla büyükelçilik düzeyindeki yurtdışı temsilcilikleri, ı) İlgili bakanlıklar aracılığıyla kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluş- ları. Teklif Usulü Madde 9 - Genel Müdürlükte toplanan teklif yazılarında madalya ve nişana layık görülen kişinin kimliği, talep sebepleri açıkca belirtilir ve bunlara var- sa verilme sebebini gerektiren belgeler de eklenir. Sözkonusu teklifin red veya kabulu halinde durum,teklif sahibine bir yazı ile bildirilir. Verilme şekli Madde 10 - Madalya ve nişanlar,düzenlenen bir törenle Cumhurbaşkanı veya Cumhurbaşkanının görevlendireceği bir kişi tarafından beratı ve rozeti ile birlikte hak kazanana,hak kazananın hayatta olmaması halinde 12 nci maddede belirtilenlere verilir. Tüzel kişilerin sözkonusu olması halinde, madalya ve nişanlar,bu tüzel kişi- lerin organlarına veya bu organlarca yetkili kılınan kişilere,yukarıda belirti- len şekle göre verilir. Birden Fazla Madalya ve Nişana Hak Kazananlar Madde 11 - Aynı olay sebebiyle birden fazla madalya veya nişana hak kazanan kişiye 5 ve 6 ncı maddedeki sıraya uyularak madalya ve nişanlardan en yükseği verilir. Madalya ve Nişanların İntikali Madde 12 - Madalya ve nişanlar, hak edenin ölmesi halinde,kendisi tarafın- dan mirasçılarından birine bırakılmamış ise, en büyüklerinden başlamak üzere erkek çocuklarına,yoksa kız çocuklarına,çocukları yoksa babasına, o da yoksa annesine,annesi yoksa eşine, eşinin yokluğu halinde Türk Kanunu Medenisi hükümlerine göre kanuni mirasçılarına intikal eder. Kendilerine madalya ve nişan intikal edenlerin ölümleri halinde birinci fıkra hükümleri uygulanır. Tüzel kişilerde madalya ve nişanların intikali hususu, Türk Kanunu Medeni- sinin 50 nci maddesi hükmüne göre yürütülür. Madalya ve Nişanlara İntikal Yolu İle Sahip Olanların Sorumluluğu Madde 13 - Madalya ve nişanlara intikal yolu ile sahip olan mirasçılar bu madalya ve nişanları takamazlar. Bu kişiler, intikali belirleyen belgeleri ile birlikte Genel Müdürlüğe başvurmak zorundadırlar. Bu makam tarafından gerekli işlemler yapıldıktan sonra, madalya, nişan ve bunlara ait rozetler hak sahibince takılabilir. Tescil ve Terkin İşlemleri Madde 14 - Hak kazananlara verilen veya geri alınan madalya ve nişanların tescil ve terkin işlemleri Genel Müdürlükçe yapılır. Madalya ve nişanlara hak kazananlar için düzenlenecek beratlara esas olmak üzere "Tescil ve Terkin Defteri" adı altında, her madalya ve nişan çeşidi için örneği ekte yeralan ayrı birer defter tutulur. Defterin her sayfası, bir madalya veya nişan için tanzim edilir. Bu sayfa- da; madalya ve nişan verilme sebebi, hak kazanan kişinin kimliği ile madalya veya nişanın intikali halinde intikal edenin kimliğine dair bilgiler yeralır. Her defterin sayfaları, birden başlamak üzere ayrı ayrı numaralanır ve mü- hürlenir. Sayfa numaraları aynı zamanda berat (Tescil) numaraları olur. Başka devletlerce Türk vatandaşlarına verilen madalya ve nişanların tescili için de aynı özellikte ayrı bir defter tutulur. Berat ve Rozetlerin Hazırlanması Madde 15 - Madalya ve nişana hak kazanan kişiye verilecek olan rozetler,bu Yönetmelikte belirlenen özellikleri taşıyacak şekilde hazırlanır.Her berat,veri- len kişinin açık kimliğini, verilme tarihi ile defter tescil numarasını ihtiva eder,ayrıca bu berata verilme sebebi yazılır.Kişilere verilen beratın bir sureti Genel Müdürlükteki özel bir dosyada muhafaza edilir. Madalya ve Nişanların Takılması ve Muhafazası Madde 16 - Boyuna asılan madalya ve nişanlar,ancak tören üniforması veya frak giyilen törenlerde takılabilir.Diğer madalya ve nişanlar ise ulusal ve res- mi bayramlarımızla ilgili törenlerde, Cumhurbaşkanınca verilen resmi kabullerde, resmi Devlet törenlerinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı, Başbakan ve Genelkurmay Başkanınca yapılan davet ve kabullerde,davetiye kartlarında kayıtlı olmak şartı ile,takılabilir. Rozetler,madalya ve nişanın takılmadığı ahvalde takılabilir. Madalya,nişan ve rozeti takma hakkını haiz olan kişiler,bunları doğru şekil- de takmak,temiz tutmak ve bakımlı olarak muhafaza etmekten sorumludurlar. Başka Devletlerce Verilen Madalya ve Nişanların Tescili ve Takılması Madde 17 - Başka devletlerce Türk vatandaşlarına verilen madalya,nişan ve rozetler,Genel Müdürlükçe tescili yapıldıktan sonra takılabilir. Yabancı devletlerce Türk kamu görevlilerine madalya veya nişan verilmesi talebi diplomatik yollardan Dışişleri Bakanlığına yapılır.Türk Silahlı Kuvvetle- ri mensupları için Genelkurmay Başkanlığının,diğer kamu görevlileri için bağlı bulundukları bakanlıkların,bu belli olmadığı takdirde Başbakanlığın onayı alın- dıktan sonra keyfiyet Dışişleri Bakanlığı tarafından aynı yoldan cevaplandırılır ve tescil işlemi birinci fıkra hükmü uyarınca yapılır.Ancak,resmi ziyaretler dolayısıyla verilen madalya ve nişanlar,tescil edilmek kaydıyla bu fıkra hüküm- lerine tabi değildir. Kamu görevlisi olmayan Türk vatandaşlarının başka devletler tarafından verilen madalya ve nişanları kabul etmeleri izne tabi değildir.Ancak,bu kişile- rin yabancı devletlerden aldıkları madalya ve nişanların tescili Dışişleri Bakanlığının olumlu mütalaa vermesi halinde yapılabilir. Madalya ve Nişanların Geri Alınması Madde 18 - Devletin şahsiyetine karşı işlenen cürümlerden dolayı mahkum olup bu cezaları kesinleşenlerin madalya ve nişanlarının geri alınmasına aynı mahke- mece hükmolunabileceği gibi;Genel Müdürlük de,madalya ve nişanın geri alınması için ilgili mahkemeye müracaat edilmesini Adalet Bakanlığından isteyebilir. Madalya ve Nişanın Zayii Madde 19 - Madalya ve nişana hak kazananlar ile intikal yoluyla sahip olan- lar,madalya ve nişanı herhangi bir sebeple zayi etmeleri halinde,durumu en kısa zamanda Genel Müdürlüğe bildirmek zorundadırlar.Kusurlu olmadıkları yetkili makamlarca belirlenenlere,Başbakanlıkça bedeli karşılığı ve tören yapılmaksızın bir defaya mahsus olmak üzere madalya ve nişanlar tekrar verilir ve bu husus "Tescil ve Terkin Defterine" işlenir. Giderlerin Karşılanması Madde 20 - Madalya,nişan,rozet ve beratların hazırlanması,verilmesi,tescil işlemleri ve bunlarla ilgili her türlü giderler Başbakanlık bütçesinden karşılanır. Yasak Tasarruflar Madde 21 - Bu yönetmeliğe göre verilmiş bulunan madalya ve nişanlar hak edenlerce satılamaz,devredilemez,bağışlanamaz veya şekli değiştirilemez. Madalya ve Nişan Alacaklarla İlgili Tören Madde 22 - Madalya alacak Türk vatandaşlarının listesi her yıl Başbakanlıkça 29 Ekim`de ilan edilir.Bu ilanda,madalyanın hangi tarihte ve nerede tevcih edileceği belirtilir. Cumhurbaşkanının bizzat takacağı madalya ve nişanlar için tören yeri Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliğince tesbit edilir.Bu törenin protokol hiz- metleri Dışişleri Bakanlığınca yürütülür. Cumhurbaşkanı tarafından görevlendirilecek kişilerce madalya ve nişanların takılması halinde,tören yerleri Ankara`da Başbakanlıkça ve il merkezlerinde valiliklerce belirlenir.Bunların Başbakan tarafından takılması halinde Ankara`daki törenin protokol hizmetleri Dışişleri Bakanlığınca yerine getirilir. Yabancı ülkelerde bulunan Türk vatandaşlarına madalyaları Türkiye`nin diplomatik ve konsolosluk misyonlarında yapılacak törenle Cumhurbaşkanının görevlendireceği kişiler tarafından takılır. Törenlere İstiklal Marşı ile başlanır.Törende madalya ve nişan alacaklarla ilgili karar okunur.Bilahare tevcih edecek kişi madalya ve nişan alacakların tek tek önlerine giderek bunları takar,rozet ve beratlarını verir,kendilerini kutlar,madalya ve nişanı alacaklar her madalya ve nişan grubu için ayrı ayrı olarak,sağdan itibaren aralıklı dururlar.Grupların önceliği madalya veya nişanın Kanundaki öncelik sırasına,kişilerin önceliği,kamu görevlileri için Devlet Protokolüne,özel kişiler için soyadlarına göre düzenlenir. Verilecek madalya veya nişanın çeşidine bakılmaksızın ve herhangi bir tarihe bağlı olmaksızın,yurt içinde veya dışında,yabancı kişilerin madalya ve nişanla- rının ne şekilde verileceği,her defasında Dışişleri Bakanlığınca tesbit edilir ve törenleri bu Bakanlıkça yürütülür. Geçici Madde - (Değişik: 22/4/1997-97/9324 K.) 26.11.1934 tarihli ve 2590 sayılı Efendi, Bey, Paşa Gibi Lakap ve Unvanla- rın Kaldırılmasına Dair Kanunun yürürlüğe girdiği 29/11/1934 tarihinden sonra yabancı devletler tarafından madalya veya nişan ile taltif edilen veya kendi- lerine madalya ve nişan intikal eden Türk vatandaşları, Genel Müdürlüğe başvur- maları halinde, bu madalya ve nişanları 17 nci maddede öngörülen esaslar dahi- linde tescili yapıldıktan sonra takabilirler. Yürürlük Madde 23 - Sayıştayca incelenen bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme Madde 24 - Bu Yönetmelik hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.